Althia Bryden (58) uit Londen heeft na een beroerte te maken gekregen met een zeldzaam en mysterieus fenomeen: het zogenaamde Foreign Accent Syndrome (FAS). Deze aandoening, waarbij iemand ineens een accent of zelfs een taal lijkt over te nemen, brengt veel vragen met zich mee. Voor Bryden begon het allemaal na een medische ingreep, en haar ervaring laat zowel artsen als wetenschappers versteld staan.
Een onverwachte verandering na een operatie
Bryden kreeg de beroerte door een aandoening genaamd carotisweb, een zeldzame vaatziekte. Ze kon maandenlang niet praten en onderging uiteindelijk een operatie om het probleem te verhelpen. “Na de ingreep kon ik plots weer praten,” vertelt ze aan The Telegraph. “Zowel de verpleegster als ik waren erg verbaasd.” Maar de grootste verrassing kwam toen ze haar eigen stem niet meer herkende. “Het ziekenhuispersoneel vroeg of ik voor mijn beroerte een Italiaans accent had. Dat verwarde me nog meer.” Wat haar nog meer overrompelde, was dat ze ineens Italiaans kon spreken, terwijl ze de taal nooit geleerd had.
Wat is foreign accent syndrome?
FAS is een uiterst zeldzame spraakstoornis waarbij het lijkt alsof iemand uit een ander land komt. De aandoening is voor het eerst beschreven in 1907 door de Franse neuroloog Pierre Marie, toen een patiënt na een hersenbloeding een ander regionaal Frans accent kreeg. Professor Johan Verhoeven van de City Universiteit in Londen heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar FAS. “De stoornis wordt meestal veroorzaakt door schade aan de hersenen of het centraal zenuwstelsel, maar psychische oorzaken kunnen ook een rol spelen,” legt hij uit.
Een mysterieus, maar ingrijpend syndroom
Volgens Verhoeven is FAS deels een “schijnsyndroom.” Wanneer mensen door hersenschade hun taalvermogen verliezen, kunnen zij tijdens hun herstel spraakkenmerken ontwikkelen die lijken op een buitenlands accent. Toch heeft de aandoening vaak een grote impact. “Je eigen identiteit wordt aangetast,” zegt Verhoeven. Daarnaast blijkt FAS hardnekkig. “Van de patiënten die wij onderzocht hebben, is niemand volledig genezen. Je moet ermee leren leven.”
Verborgen talen en herinneringen?
Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder, verbonden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, biedt een interessante kijk op de situatie. Hij denkt dat FAS kan worden beïnvloed door herinneringen aan talen die in de vroege jeugd zijn opgedaan. “Misschien heeft iemand als kind een vreemde taal gehoord of geleerd, maar is dat aspect onderdrukt. Hersenschade kan die remmingen wegnemen, waardoor de taal ineens naar boven komt.” Toch is hij sceptisch over Brydens verhaal. “Ik geloof niet dat iemand spontaan een taal kan spreken zonder er ooit mee in aanraking te zijn gekomen.”
Kleine verschillen, grote impact
Er is ook een simpelere verklaring voor FAS. Verhoeven wijst erop dat in sommige talen een klein verschil in uitspraak al genoeg is om een accent te veroorzaken. “In de Nederlandse taal hebben we zestien klinkers. Als je er daarvan één net iets anders uitspreekt, klinkt het al snel als een ander accent,” legt hij uit. Dit maakt FAS een complexe aandoening met vele mogelijke verklaringen.
Brydens ervaring heeft haar leven veranderd en blijft artsen verbazen. Wat denk jij over dit mysterieuze fenomeen? Laat het ons weten in de reacties op Facebook.
