Het leven zonder lithium-accu’s is vandaag de dag nauwelijks meer voor te stellen. Van elektrische fietsen en scooters tot smartphones en speelgoed, deze krachtige energiebronnen zitten overal in verstopt. Maar achter de handige technologie schuilt een gevaar: deze accu’s kunnen spontaan in brand vliegen. Het probleem groeit, terwijl oplossingen nog ver te zoeken zijn.
Wanneer een scooter verandert in een vuurbal
Monica Pap uit Ermelo beleefde begin dit jaar een angstaanjagend moment. Terwijl ze met haar man in de serre zat, klonk er plots een oorverdovende knal. Binnen enkele seconden veranderde hun schuur in een vuurbal. De boosdoener? De elektrische scooter van Monica, die zoals gebruikelijk aan de oplader stond. Haar man rende naar de schuur, maar de vlammen hadden al alles verwoest. „De accu moet ontploft zijn,” vertelt Monica, zichtbaar aangedaan. „Ik wil niet eens denken aan wat er had kunnen gebeuren als ik op die scooter had gezeten.”
De lithium-accu onder het zadel bleek de oorzaak. Deze accu’s, die lichter en krachtiger zijn dan traditionele loodaccu’s, zijn inmiddels onmisbaar geworden in elektrische apparaten. Maar hun explosieve aard maakt ze ook een risico. Zodra een defect of beschadiging optreedt, kunnen ze zonder waarschuwing ontbranden.
Toename van incidenten met lithium-accu’s
Het verhaal van Monica staat niet op zichzelf. In Gelderland, Overijssel en Flevoland melden veiligheidsregio’s regelmatig branden veroorzaakt door lithium-accu’s. Robert Spijkerman van de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland bevestigt dat minstens één keer per maand een dergelijk incident voorkomt. „Het gaat vaak om fietsaccu’s, smartphones en hoverboards,” legt hij uit.
Ook Kees-Jan Klaver van de brandweer in Flevoland herkent het probleem. Hij verwijst naar een recent voorval op Urk, waar een e-bike in vlammen opging. „Vroeger lachten we om dit soort zaken, maar die tijd is voorbij. Accu’s blijven gevaarlijk, zelfs weken na een beschadiging. Een Tesla kan bijvoorbeeld spontaan vlam vatten lang na een ongeluk.”
Meer accu’s, meer risico’s
Het Verbond van Verzekeraars deelt de zorgen. Volgens woordvoerder Oscar van Elferen groeit het aantal lithium-accu’s in een razendsnel tempo, wat onvermijdelijk meer risico’s met zich meebrengt. Uit onderzoek van bureau Panteia blijkt dat een gemiddeld Nederlands gezin 113 batterijen in huis heeft, waarvan een deel lithium-accu’s zijn. Deze bevinden zich in elektrische speelgoedsteps, laptops en andere apparaten.
„Het is een chemisch fabriekje in het klein,” verklaart Nils Rosmuller, hoogleraar verbonden aan het Instituut Fysieke Veiligheid. Volgens hem ontstaan problemen vaak door beschadigingen, zoals vallen of fabricagefouten.
Zijn lithium-accu’s te verbannen?
Het lijkt onmogelijk om deze accu’s uit ons leven te weren. „We kunnen niet meer zonder,” zegt Rob Overdijkink, specialist in brandveiligheid. „De voordelen zijn simpelweg te groot en er is geen goed alternatief.”
Johan van Peperzeel, eigenaar van een recyclingbedrijf voor accu’s, bevestigt dat de opmars van lithium-accu’s onomkeerbaar is. „Bijna overal zitten ze in verwerkt. Maar consumenten gaan vaak onzorgvuldig om met deze accu’s, wat voor gevaarlijke situaties zorgt,” waarschuwt hij. Hij pleit voor meer voorlichting vanuit fabrikanten over hoe accu’s veilig te gebruiken.
Veiligheidsmaatregelen blijven achter
Volgens Nils Rosmuller moeten producenten een grotere rol spelen in het veiliger maken van lithium-accu’s. „Denk aan compartimentering binnen de accu of ingebouwde blusmiddelen. Maar zulke innovaties kosten tijd en geld.”
Peter Hulzebos van accuproducent Super B ziet grote verschillen in kwaliteit. Zijn bedrijf produceert veilige lithium-ijzerfosfaataccu’s. „Onze accu’s kunnen niet spontaan ontbranden, maar hebben een lagere capaciteit. Dat maakt ze minder populair.”
Praktische tips voor consumenten
Om ongelukken te voorkomen, heeft branchevereniging BOVAG enkele richtlijnen opgesteld:
Lees altijd de handleiding van je accu.
Gebruik uitsluitend de originele oplader.
Laad de accu regelmatig bij, ook als je deze weinig gebruikt.
Bewaar ongebruikte accu’s met een lading van 60%.
Laad nooit ’s nachts op en zorg voor kamertemperatuur.
Toekomst van lithium-accu’s
Experts zijn het erover eens dat de technologie achter lithium-accu’s zal blijven evolueren. Tegelijkertijd nemen de risico’s toe doordat steeds meer energie in kleinere pakketten wordt opgeslagen. Volgens risico-expert Ronald Koster wordt er vaak bezuinigd op veiligheid om kosten te besparen. „De combinatie van toenemende capaciteit en kleinere behuizing maakt dit een groeiend probleem.”
Blijft de vraag: hoe kunnen we veilig omgaan met deze krachtige, maar potentieel gevaarlijke energiebronnen? Laat het ons weten in de reacties op Facebook.
